پدیده ناهنجار چشم و همچشمی پدیده‌ای است که در میان بیشتر مردم جامعه ـ چه مرد، چه زن ـ وجود دارد به طوری که آنها را وادار می‌کند پیوسته خود و زندگی‌شان را با دیگران بویژه همسایه‌های خود مقایسه کنند.
مشکلات چشم و همچشمی
نداشتن رضایت و گرفتاردر دام افسردگی
نداشتن آرامش
بدهکاری و نرسیدن به اهداف
از بین بردن روابط خوب
گم کردن وجود خود
اثرات چشم و هم چشمی
اعتیاد، طلاق، فقر و اختلافات خانوادگی از نتایج همین رفتار غلط است، گیر و دارهای ناشی از چشم و هم چشمی گاهی شکاف‌های بزرگی را در خانواده پدید می‌آورد؛ رقابت ناسالم مالی در بین افراد بدون در نظر گرفتن شرایط مالی خانواده انزوای فردی را به دنبال دارد و یکی از عوامل مهم در طلاق زوج‌هاست که در گام اول با طلاق عاطفی شکل می‌گیرد و این در حالی است که فرزندان و در واقع نسل آینده جامعه از این رفتار ناهنجار قربانیان اصلی این رفتار هستند.
ریشه یابی علل چشم و هم چشمی
چنان که گفته شد منشأ چشم و هم چشمی را می بایست در برخی از غرایز طبیعی و فطری بشر جست. اگرچه شخصی که گرفتار بیماری چشم و هم چشمی می شود و این نابهنجاری را در خود رشد و تقویت می کند به کژی و بیراهه می رود. در انسان ها غریزه الگوپذیری وجود دارد. همین غریزه است که آدمی را برای رشد و تعالی و تکامل و جامعه پذیری آماده می کند. کودکان با تقلید، واژگان را می آموزند و با تقلید از رفتار بزرگ ترها خود را با محیط اجتماعی هماهنگ می کنند و با بهره گیری از آن دانش های نظری و تجربی منتقل می شود و تکامل و رشد فردی و اجتماعی در جوامع انسانی روز به روز فزونی می یابد.
اما کسانی که دچار نابهنجاری رفتاری چشم و هم چشمی می شوند از این مسئله (الگوپذیری و تقلیدکردن فطری بشری) به درستی بهره نمی گیرند و آن را در جایی نادرست هزینه و خرج می کنند. همانند این مسئله را قرآن درباره تقلید از باورهای نادرست و آیین ها و اعمال و مناسک خرافی مطرح می سازد و آن را به عنوان تقلید غیرمجاز و ناروا مورد سرزنش قرار می دهد.
بنابراین می بایست به کسانی که گرفتار چشم وهم چشمی هستند آموخت به جای آن که در این حوزه ها از دیگری تقلید کنند، در اموری تقلید کنند که برای آنان مفید و سازنده است.
عامل دیگری که قرآن برای چشم و هم چشمی برمی شمارد، تکبر است. تکبر خصوصیت ضداخلاقی است که در همگان به گونه ای وجود دارد. این خصوصیت که از آن به رذیلت اخلاقی یاد می شود موجب می شود تا شخص خود را برتر از دیگری بیابد. از این رو می کوشد تا به هر شکلی شده برتری خویش را نشان دهد و خود را فراتر و بزرگ تر و برتر از دیگری بنمایاند. این گونه است که چیزهایی که در خود می یابد به رخ دیگری می کشد و در اموری که احساس می کند که از برتری برخوردار نیست تظاهر به دارایی آن می نماید. از این رو مسئله چشم و هم چشمی به عنوان تظاهر برای برتری جویی مطرح می شود و شخص می کوشد تا با تظاهر برتری خود را نشان دهد.
رهایی از چشم و هم چشمی
۱ ـ بررسی کنید چه عواملی باعث می شود به عملکرد دیگران واکنش نشان دهید.
نارضایتی شغلی،خود کم بینی،مشکلات زندگی شخصی،کودکی سخت
۲ ـ بررسی کنید کدام جنبه از زندگی دیگران مورد توجه تان قرار گرفته است.
اگرچه بیشتر مواقع پول است، اما گاهی اوقات جنبه های دیگری نیز به میان می آید که می تواند برخی از افراد را حساس کند. مواردی چون ازدواج خوب، کودکان فوق العاده و شغل تاثیرگذار. گاهی، دیدن مواردی که فرد مایل به داشتن آنهاست چنان روی او اثر می گذارد که سعی می کند زندگی اش را بر مبنای استاندارد فردی که آن موارد را دارد، قرار دهد و به طور کلی بخواهد به جای او باشد. برای این که خود را از این احساس رها کنید این جنبه ها را به بخش های کوچک تر واقعی تبدیل کرده و بررسی کنید. مثلا اگر فکر می کنید آن فرد خاص ازدواج بسیار موفقی دارد با خود بیندیشید که ممکن است آنها زندگی عالی وخوبی داشته باشند، اما آنچه جلوی دید شماست چیزی نیست که همیشگی باشد.
۳ ـ میزان چشم و همچشمی تان را بسنجید.
اندکی حسادت نسبت به دیگران می تواند انگیزه خوبی برای فرد باشد به طوری که همچون آتشی مسیر راهش را روشن می کند. مسیری که ممکن است حرفه ای راکد یا ارتباطی کسل کننده در زندگی فرد را به سوی رشد تغییر دهد، اما اگر مدام در فکر این باشید که دیگری چه کرده و چه می خواهد انجام دهد تا شما نیز به دنبال آن کار بروید، دچار وسواس فکری مخربی شده اید که باید به آن پایان دهید.
۴ ـ روی اهداف و موفقیت های شخصی خودتان متمرکز شوید.
به اهداف، امیدها و رویاهایتان بیندیشید. فرصت هایی که اصلا نمی توانید با چشم و همچشمی به دست آورید.
۵ ـ به بهترین حالت فکر کنید.
با خود بیندیشید اگر مثلا هرچیزی را که دیگری دارد شما هم داشتید چه می شد؟ مثلا اگر مرسدس بنز یا یک خانه بزرگ داشتید چه اتفاقی می افتاد؟ یا اگر مدیرعامل شرکتی بزرگ با مسئولیت های سنگین بودید زندگی تان چگونه می شد؟ با طرح این سوال ها می توانید به پاسخ های مناسب و احساس بهتر نسبت به زندگی خود دست یابید.
۶ ـ کارهایی انجام دهید که توجه بسیار زیاد شما را می طلبد.
این کارها می تواند کمک های داوطلبانه در اجتماع یا فقط نوشتن خاطرات، وقت گذراندن با کودکتان و… باشد. این روش می تواند خلاقیت تان را بالا برده و کاری کند که لذت واقعی در زندگی را درک کنید.
