بشر باید خود را به ضعف و نقص و قصور بشناسد تا خدا را به کمال و قوت و لایتناهی و نباید طمع کند که خداوند را با حسی از حواس خود درک کند. این عبارت که خود شناسی مقدم بر خداشناسی است مشهور است و معنایش این است که انسان تا خود را نشناسد نمی تواند خدا را بشناسد. این سخن از جهات متعدد درست است نه از یک جهت. یک جهتش این است که انسان باید وضع دستگاه گیرنده فکری خود را بشناسد، باید خود را به ضعف و نقص و قصور بشناسد تا خدا را به کمال و قوت و لایتناهی. انسان باید قصور فهم و ادراک خود را بشناسد که تا موجودی محدود و ناقص نباشد و تا او را ضدی و نقطه مقابلی نباشد نمی تواند او را بشناسد. پس طمع نکند که من باید خداوند را با حسی از حواس خود درک کنم. باید بداند که محسوساتش هم اگر همه یکنواخت بود، اگر همیشه یک رنگ را می دید آن را نمی شناخت.
اگر همیشه یک صدا را یکنواخت می شنید باز آن را نمی شناخت و از وجودش آگاه نمی شد؛ اگر همیشه یک بو به یک طرز به مشامش می رسید ابدا متوجه آن نمی شد. بشر نباید خیال کند خدا از او مخفی شده، بلکه باید بفهمد که تنها ظهور یک حقیقت کافی نیست برای فهم و ادراک بشر، وجود نقطه مقابل هم کمک می کند. نور ذات خدا محیط و ازلی و ابدی است، غروب و افولی ندارد و از همین جهت،ادراکات ضعیف بشرعاجز است که او را درک کند.بشر محدود، خدا را با آثارش می شناسد. دستگاه گیرنده فکری ما خدا را با نورهایی می شناسد که در یک نقطه هست و دریک نقطه نیست، مثل حیات نبات و حیوان و شعوری که در یک نقطه ماده پیدا می شود. خدا را به اموری می شناسد که دریک زمان هست و در یک زمان نیست، یعنی طلوع و غروب دارد.خداوند را افعال و مخلوقاتی است، نورهایی است که آفریده اوست. آن نورها طلوع می کنند و غروب می کنند. خداوند خود را از راه نورهای فعلی خود به ما می شناساند.
حیات و زندگی نور الهی است، نوری است که آن را بر ماده ظلمانی بسط می دهد و سپس قبض می نماید. سوره حجر،آیه ۲۳ می فرماید: ماییم که نورحیات را به جهان می گسترانیم و پس می گیریم. همه چیز به ما بر می گردد. ما وارث همه چیز هستیم.زندگی که در زمین پیدا می شود محدود است، هم از لحاظ زمان و هم از لحاظ مکان. در یک لحظه یا در یک نقطه پیدا می شود، نبات و حیوان و انسان از او بهره مند می شوند. زندگی با همه شئونی که دارد رشد و نمو، زیبایی و طراوت، حسن ترکیب و انتظام، احساس ادراک، عقل و هوش، محبت و عاطفه، غریزه های هدایت کننده ذات احدیت را به ما می نمایاند. همه اینها آیتها و آیینه های ذات احدیت اند.قرآن کریم غالبا به حیات و آثار حیات استدلال می کند. به زیباییها و طراوتها، به حسن ترکیب و حسن انتظام، به الهام و غریزه به محبت و عاطفه، به محبت هر جانداری به اولاد و فرزندان خود و به جفت خود،به این اموراستدلال می کند. از زبان حضرت ابراهیم(ع) نقل می کند که به نمرود گفت:ربی الذی یحیی و یمیت.
از زبان حضرت موسی نقل می کند که به فرعون گفت: ربنا الذی اعطی کل شی خلقه ثم هدی؛ خدای ما همان است که هرچیزی را آنچه لایق بود و نظامی چنین متقن به وجود آورده است که موجودات را به کمال لایق آنها هدایت کرد.قرآن کریم در عین اینکه می فرماید خداوند از هر ظاهری و ظاهرتراست بلکه ظاهر واقعی اوست،همه عالم به نور اوست پیدا در عین حال به واسطه اینکه ساختمان فکری بشر طوری است که معمولا اشیا را به کمک نقطه مقابل می شناسد،خداوند را از طریق تجلیاتش و مظاهرش که افول و غروب دارند،گاهی هستند و گاهی نیستند، می شناساند. اینکه قرآن این همه به حیات و آثارحیات و تجلیات حیات و شئون حیات تذکر می دهد برای همین منظور است.
اهمیت زمان در زندگی انسان
انسان با توجه عمر محدود خود باید سعی کند بهترین چیزی باشد که برایش میسر است و با کوشش و تلاش آنقدر خوب زندگی کند که در پایان، عمر خود را خدایی بداند. وقت یک منبع بسیار ارزشمند حقیقی است که هرگز قابل برگشت نیست و تولید نمی شود. نمی توان آن را به کسی داد و یا از کسی قرض گرفت. تنها ماشینی که دنده عقب ندارد زمان است. پس فقط می توان از آن به نحو احسن استفاده کرد. زمان تنها دارایی مشترک بین انسان هاست که برخی درست از آن بهره می برند، حتی ثانیه ها برایشان ارزشمند است و در ثانیه ها موفقیت خود را مشاهده می کنند. ولی برای برخی روزها و ماهها و سال ها ارزشی ندارد. ما فقط یک بار حق زیستن داریم و دیگر فرصت دومی برایمان نخواهد بود.
هر چه صحیح تر از این وقت استفاده کنیم، برنده ترهستیم. به قول امام صادق (ع) انسان عاقل موظف است زمان خودش را بشناسد و متوجه وظایف خودش باشد. کسی عالم به مقتضیات زمان خود باشد، مورد هجوم اشتباهات قرار نمی گیرد. پیامبراسلام(ص) می فرمایند در ایام زندگی، لحظه های الهی وجود دارد. در کمین آن فرصت ها باشیم و از آن استفاده کنیم، زیرا عمر محدود است و بیشتر از حد نخواهد بود. زمان می گذرد و باید با دیدی وسیع و تفکری مثبت در پی کارهای مثبت باشیم. پرونده آدم های مثبت را ببینیم،تمام عشق، خدمت، ایثار، پیروزی و شهامت؛ ولی پرونده های انسان های منفی شکست، بخل، حسادت، بدبینی و مال مردم خوری است ولی زمان برای هر دو یکسان است وزمان مانند چاقویی است که می شود هر استفاده یی از آن نمود. یا اتوبوسی که همه در آن نشسته اند.
یکی در خواب، یکی در حال مطالعه، یکی در حال حرف زدن و… بالاخره اتوبوس می رود. اما خوش به حال کسی که این زمان را به زیبایی سپری می کند و کارنامه بسیار درخشانی دارد.بهتر است زمان را چنین تعبیر کنیم: دانش آموزانی که در یک کلاس نشسته اند، استاد و معلم با توجه به زمان به آنها درس داده، سالهای پی درپی سپری شده و الان کارنامه در دست همه قرار گرفته است. یکی همه نمراتش عالی و یکی با تمام نمرات پایین، وکسانی که تلاش مستمر داشته موفق وپیروز به درجات علمی می رسند و فردایش نیز لذت از زندگی و لذت از این زمان خواهد بود ویکی هم با آینده ای تاریک و با افسوس. زمان برای آنها یکسان بوده است. زمان برای هیچ کس برتری ندارد ثانیه ها برای همه یک جور می گذرد، ولی طریقه استفاده از آن خیلی مهم است. باید با دیدی مثبت و تفکری مثبت با زمان پیش برویم. هرگز از روزگار ناراحت نباشیم.اگر می خواهیم در زندگی به موفقیت چشمگیری دست پیدا کنیم باید از هر لحظه زندگی مان به درستی استفاده و بهره ببریم.
هر فرد در زندگی باید مدیریت زمان داشته باشد و زمان را به کنترل خود در آورد و آن کس که می خواهد درجات رشد وتعالی را طی کند باید زمان را از آن خود کند.از جمله کسانی که در زندگی خود دچار نگرانی وترس از آینده خود می شوند افرادی هستند که برنامه ریزی اصولی برای استفاده از زمان ندارند و این خود می تواند آسیب زا باشد. باید بر زمان تمرکز داشته باشیم و برای حال وآینده خود برنامه ریزی کنیم وهدفمند پیش برویم. باید احساس تمرکز و جهت گیری نسبت به زندگی خود داشته باشیم و با مدیریت زمان این حس به ما جهت گیری می بخشد. در این لحظه از زندگی کمتر چیزی است که کنترل آنرا به دست نداشته باشیم و بدون حسرت گذشته و هراس از آینده در زمان حال زندگی کنیم و درصددجبران زمان های از دست رفته برآییم بدانیم که اگر بخواهیم می توانیم عملکرد معنی داری از زمان داشته باشیم.
