آنان که ماجراى غدیر خم را در کتب تفسیر و تاریخ خود محو و مسیر آیات را تحریف و توجیه مىکنند و مردم را به جاى امام معصوم به سراغ دیگران مىفرستند، دچار کتمان حقیقت شدهاند.
إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ الْکِتابِ وَ یَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَناً قَلِیلاً أُولئِکَ ما یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ إِلاَّ النَّارَ وَ لا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیامَهِ وَ لا یُزَکِّیهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ (بقره ـ ۱۷۴)
کسانى که آنچه را خداوند از کتاب نازل کرده، کتمان مىکنند و بدان بهایى اندک مىستانند، آنها جز آتش در شکمهاى خود فرو نمىبرند، و خداوند روز قیامت با آنها سخن نمىگوید و پاکشان نمىکند و براى آنها عذاب دردناکى است.
دانشمندانِ یهود و نصارى تا قبل از آمدن پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله، به مردم وعدهى آمدن آن حضرت را مىدادند و نشانههایى را که در تورات و انجیل آمده بود براى مردم مىگفتند، ولى همین که پیامبر اسلام مبعوث شد و آنها اقرار به رسالت آن حضرت را مساوى با از دست دادن مقام، مال و خود دیدند، حقیقت را کتمان نمودند، تا چند روزى بیشتر در مسند خود بمانند و تحفه و هدایایى بخورند، ولى این بهاى اندکى است که در برابر گناه بزرگ خود دریافت مىدارند و این درآمدها نیز چیزى جز آتش نیست که مىخورند. هم چنان که در آیهاى دیگر، از خوردن اموال یتیمان به خوردن آتش تعبیر شده است. (نساء، ۱۰)
درست است آنچه گفتیم شأن نزول این آیه بود و روى سخن با علماى یهود است ولى مفهوم آیات در هیچ مورد اختصاص به شأن نزول ندارد، در حقیقت شأن نزول ها وسیلهاى هستند براى بیان احکام کلى و عمومى که خود یکى از مصداق هاى آن محسوب مىشوند.
بنابراین تمام کسانى که احکام خدا و حقایق مورد نیاز مردم را از آنها کتمان کنند و به خاطر کسب مقام و یا به دست آوردن ثروتى مرتکب این خیانت بزرگ شوند، باید بدانند که حقیقت گران بهایى را به بهاى ناچیزى فروختهاند، زیرا حق پوشى اگر با تمام دنیا مبادله شود باز مرتکب شونده آن ضرر و زیان کرده است.
معنى جمله” آن را به بهاى کمى نفروشید” این نیست که کتمان حق در برابر بهاى گزاف بىمانع است، بلکه منظور این است هر بهاى مادى در برابر کتمان حق گرفته شود ناچیز و بى ارزش است هر چند تمام دنیا باشد!
خداوند در روز قیامت با این کتمان کنندگان، سخنى از روى محبّت نخواهد گفت، با آنکه در آن روز، مۆمنان با خدا هم سخن خواهند شد. البتّه این گفتگو یا از راه ایجاد موج در فضا و یا از طریق الهام و با زبان دل است و همه خوبان در آن روز کلیم اللّه مىشوند.
به هر حال این لطف بزرگ پروردگار و این لذت بىنظیر معنوى براى بندگان پاکدلى است که زبان حقگویی دارند و مردم را به حقایق آشنا مىکنند، بر سر پیمان خود ایستادهاند و حقطلبى را هرگز فداى منافع مادى نمىکنند.
در اینجا سۆالى پیش مىآید که از پارهاى از آیات قرآن استفاده مىشود که خدا در قیامت با بعضى از مجرمان و کافران نیز سخن مىگوید، مانند قالَ اخْسَۆُا فِیها وَ لا تُکَلِّمُونِ:” بروید و گم شوید در آتش دوزخ و دیگر با من سخن مگویید.” (آیه ۱۰۸- مۆمنون).
این سخن را خداوند به گنهکارانى مىگوید که درخواست خلاصى از آتش دوزخ مىکنند، و مىگویند:” خداوندا ما را از آن خارج کن و اگر بار دیگر باز گشتیم ستمگریم”.
در سوره ” جاثیه” آیه ۳۰ و ۳۱ نیز نظیر این گفتگو از سوى خداوند با مجرمان مشاهده مىشود.
پاسخ این است که منظور از سخن گفتن در آیه مورد بحث ، سخن از روى لطف و احترام و محبت خاص است، نه سخنى که به عنوان بىمهرى و تحقیر و طرد و مجازات باشد که این خود یکى از دردناکترین کیفرها است.
توجهات لازم:
۱ـ در آیه قبل، به دنبال تحریم گوشت خوک و مردار، سخنى از مغفرت آمده است، ولى در این آیه که سخن از تحریم کتمان حقّ و گناهان مربوط به مسائل فکرى و فرهنگى است، لحن آیه بسیار تندتر شده و سخنى از مغفرت نیامده است.
۲ـ کتمان حقیقت، تنها درباره رسالت پیامبر اکرم صلى اللَّه علیه و آله نبوده است. کسانى که درباره جانشین واقعى پیامبر نیز کتمان حقیقت کنند، دچار این عقوبت خواهند شد.
آنان که ماجراى غدیر خم را در کتب تفسیر و تاریخ خود محو و مسیر آیات را تحریف و توجیه مىکنند و مردم را به جاى امام معصوم به سراغ دیگران مىفرستند، دچار کتمان حقیقت شدهاند.
منظور از سخن گفتن در آیه مورد بحث سخن از روى لطف و احترام و محبت خاص است، نه سخنى که به عنوان بىمهرى و تحقیر و طرد و مجازات باشد که این خود یکى از دردناکترین کیفرها است
یک نکته:
البته واضح است که معنى جمله ” آن را به بهاى کمى نفروشید” این نیست که کتمان حق در برابر بهاى گزاف بىمانع است، بلکه منظور این است هر بهاى مادى در برابر کتمان حق گرفته شود ناچیز و بى ارزش است هر چند تمام دنیا باشد!.
پیامهای آیه:
۱ـ دنیاگرایى، بزرگترین خطر براى علما و دانشمندان است. «یَکْتُمُونَ»، «یَشْتَرُونَ»
۲ـ دین فروشى، به هر قیمتى که باشد خسارت است، زیرا حقایق و معارف کتب آسمانى ارزشمندتر از همه منافع است. «ثَمَناً قَلِیلًا»
۳ـ خوردنىهاى حرام، به صورت آتش تجسّم مىیابند. «ما یَأْکُلُونَ»، «إِلَّا النَّارَ»
۴ـ اشیا داراى یک وجهه باطنى و ملکوتى هستند که در قیامت به آن شکل تجسّم مىیابند. «فِی بُطُونِهِمْ إِلَّا النَّارَ»
۵ـ کیفر، باید متناسب با جرم باشد. آنان که در دنیا راه شنیدن کلام خدا را بر مردم بستهاند، در قیامت از لذّت استماع کلام خدا محروم مىشوند. «لا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ»
۶ـ عذابهاى قیامت، هم جسمى و هم روحى است. «لا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ»
